Dyrektywa Single-Use Plastics (SUP), zwana także dyrektywą plastikową, to jedno z najważniejszych unijnych rozporządzeń mających na celu walkę z zanieczyszczeniem środowiska plastikiem. Jednym z najbardziej widocznych efektów wdrożenia tej dyrektywy jest zmiana w sposobie produkcji butelek – nakrętki muszą być trwale przytwierdzone do opakowania. Co oznacza ta zmiana i dlaczego została wprowadzona? Sprawdźmy, jak nowe regulacje wpływają na codzienne życie i środowisko.
Co zmieniła ustawa SUP?
Dyrektywa plastikowa weszła w życie w 2021 roku, a jej pełne wdrożenie w państwach członkowskich Unii Europejskiej odbywa się etapowo. Zmiany wynikające z SUP dotyczą głównie ograniczenia stosowania jednorazowych produktów plastikowych, które najczęściej zaśmiecają plaże, lasy i miejskie tereny zielone. Do produktów objętych nowymi przepisami należą m.in.:
- plastikowe słomki, mieszadełka do napojów i patyczki higieniczne,
- sztućce i talerze jednorazowe,
- opakowania styropianowe na żywność i napoje,
- kubki wykonane z tworzyw sztucznych.
Zgodnie z zapisami dyrektywy, wiele z tych produktów zostało wycofanych z obrotu lub zastąpionych przez bardziej ekologiczne odpowiedniki, takie jak papier, szkło czy materiały kompostowalne. Jednak zmiany nie dotyczą wyłącznie wycofywania określonych produktów. Ustawa SUP nakłada również obowiązek wprowadzenia technologicznych innowacji, które mają ograniczyć ilość odpadów, jak np. trwałe przymocowanie nakrętek do butelek.
Jaki cel ma dyrektywa plastikowa?
Dyrektywa SUP jest odpowiedzią na dramatyczny stan światowych ekosystemów, które cierpią z powodu nadmiaru plastiku. Celem regulacji jest zmniejszenie ilości odpadów plastikowych poprzez eliminację niektórych produktów oraz poprawę gospodarki odpadami w Unii Europejskiej. W szczególności chodzi o:
- Ochronę środowiska naturalnego, ponieważ plastik jest jednym z głównych zanieczyszczeń oceanów i lądów. Mikroplastik z rozkładających się produktów trafia do łańcucha pokarmowego, co negatywnie wpływa na zwierzęta i ludzi.
- Zmniejszenie kosztów gospodarki odpadami, a według szacunków UE sprzątanie plastiku z terenów publicznych kosztuje miliardy euro rocznie. Redukcja liczby plastikowych odpadów zmniejsza te wydatki.
- Promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym, ponieważ unijna dyrektywa SUP wspiera innowacje, które umożliwiają ponowne wykorzystanie materiałów, takich jak butelki PET. Przytwierdzone nakrętki są jednym z przykładów takich działań – ułatwiają recykling całego opakowania.
Nakrętki przymocowane do butelek i nie tylko
Jednym z najważniejszych wymagań dyrektywy jest obowiązek trwałego mocowania nakrętek do butelek. Czemu nakrętki są przyczepione? To właśnie ta dyrektywa plastikowa budzi największe zamieszanie, a nawet oburzenie ze strony części konsumentów. W takim razie dlaczego nakrętki od butelek są przytwierdzone? Nakrętki stanowią znaczącą część odpadów plastikowych trafiających do środowiska. Ze względu na mały rozmiar łatwo się gubią i są trudniejsze do zbierania oraz recyklingu. Trwałe mocowanie nakrętek do butelek:
- Zapobiega ich zagubieniu – nakrętki przymocowane do butelek sprawiają, że rozwiązanie to eliminuje problem ich oddzielnego wyrzucania.
- Ułatwia recykling – całe opakowanie trafia do recyklingu, co minimalizuje stratę surowców.
- Podnosi świadomość ekologiczną – konsumenci częściej pamiętają o właściwej segregacji, gdy produkt jest spójny i łatwy do utylizacji.
Jakie są kary za nieprzestrzeganie nowych wytycznych?
Wdrożenie dyrektywy SUP wiąże się z koniecznością dostosowania produkcji do nowych standardów, co dla wielu firm oznacza znaczące inwestycje. Mimo to unijne przepisy jasno wskazują, że nieprzestrzeganie wytycznych może skutkować poważnymi konsekwencjami. Firmy, które nie dostosują swoich produktów do nowych wymogów, mogą zostać ukarane wysokimi grzywnami. Ich wysokość zależy od kraju członkowskiego, ponieważ to państwa UE odpowiadają za implementację przepisów na poziomie lokalnym. Kary finansowe mają zachęcić przedsiębiorstwa do szybkiego wdrażania ekologicznych rozwiązań. Przykładowo nakrętki przymocowane do butelek są obecnie stosowane nawet przez małe firmy oraz rodzinne przedsiębiorstwa, aby takich kar uniknąć. Ustawa SUP pociągnęła więc za sobą pewne koszty, szczególnie odczuwalne przez najmniejsze firmy.
Podsumowanie
Dyrektywa plastikowa SUP to krok milowy w walce z zanieczyszczeniem plastikiem w Europie. Jej wdrożenie przynosi szereg zmian, z których najbardziej widoczną jest obowiązek trwałego przytwierdzenia nakrętek do butelek. Rozwiązanie to ma na celu zmniejszenie ilości odpadów plastikowych oraz promowanie efektywnego recyklingu. Choć nowe regulacje wymagają od producentów dużego wysiłku i inwestycji, korzyści płynące z ochrony środowiska są nieocenione. Dzięki takim inicjatywom Unia Europejska przybliża się do realizacji celu, jakim jest zrównoważona gospodarka o obiegu zamkniętym, w której plastik nie trafia na wysypiska, lecz znajduje nowe zastosowanie.
Przeczytaj także, czym jest rozszerzona odpowiedzialność producenta oraz zrównoważony rozwój i ślad węglowy.
